Świetliki dachowe oraz przeźroczyste dachy dają korzystne efekty architektoniczne, zarówno dla elewacji, jak również dla wnętrza przestrzeni użytkowej budynków.
Rys. 1. Mocowanie i uszczelnienia płyt na podporze wg [3]. Oznaczenia: g – grubość płyty poliwęglanowej, l – długość arkusza, e – głębokość osadzenia płyty.
Śnieg
Przy łagodnie nachylonych dachach i na takich partiach specjalnych, jak kanały dachowe, łagodne kosze itd., w regionach obfitujących w śnieg może być konieczne jego usuwanie:
- ręczne usuwanie śniegu wymaga stref do chodzenia niepodlegających szkleniu,
- śnieg można topić elektrycznie ogrzewanym szkłem klejonym lub za pomocą szczeblin ogrzewanych ciepłą wodą, co jednak jest niewskazane ze względów energetycznych.
Mocowanie płyt kanalikowych powinno być ostatnią operacją procesu montażu. Konstrukcja nośna winna być wtedy w pełni przygotowana (wszelkie elementy składowe danego systemu na swoich właściwych miejscach; środki zabezpieczające konstrukcję nośną, tzn. impregnaty do drewna lub powłoki ochronne, o ile zostały zasto¬sowane powinny być całkowicie utwardzone). Na rys. od 1 do 5 przedstawiono podstawowe sposoby montażu płyt (montaż „na sucho”) wg [3].
Rys. 2. Zatrzaskowy system mocowania płyty wg [3].
Dopuszczalne rozstawy podpór zależą od grubości płyty, wielkości obciążenia i sposobu mocowania. Przy dobieraniu rozstawu podpór należy korzystać ze szczegółowych wykresów i tabel opracowanych przez producentów płyt.
Nie należy montować płyt uszkodzonych w transporcie lub w czasie obróbki.
Poliwęglanowe płyty kanalikowe typu „Longlife” posiadają warstwę chroniącą przed UV tylko po jednej stronie. Strona ta pokryta jest folią maskującą z licznymi nadrukami (m.in. uwagami na temat składowania, obróbki, montażu itp.). Płyty należy montować tą stroną ku górze (na zewnątrz). Folia maskująca po stronie nieodpornej na UV nie posiada nadruków.
Tuż przed montażem należy oderwać folię maskującą (z obu stron płyty) na odległość około 50 mm od brzegów formatki. Pełnego usunięcia folii maskujących dokonać niezwłocznie po zakończeniu montażu
Rys. 3. Łączenie i mocowanie płyt kanalikowych wg [3]: d – średnica otworu pod podkładką grzybkową.
Płyty należy instalować tak, aby żeberka przebiegały zgodnie z kierunkiem spadku dachu (płaszczyzna żeberek – pionowa), co zapewni lepsze odprowadzanie kondensatu.
Kanaliki muszą być zabezpieczone przed wnikaniem kurzu i insektów oraz przed nadmiarem wilgoci. Właściwe uszczelnienie górnego i dolnego brzegu formatki pokazano na rys. 4:
- górny brzeg płyty powinien być szczelnie zamknięty; w tym celu stosuje się samoprzylepną, nieprzepuszczal¬ną (pełną) taśmę HDPE (tj. niskociśnieniowy PE o dużej gęstości) lub aluminiową taśmę o szerokości dopasowanej do grubości płyty;
- dolny brzeg płyty zabezpiecza się samoprzylepną taśmą HDPE paroprzepuszczalną (o odpowiedniej szerokości). Nie przepuszcza ona kurzu i insektów, pozwala natomiast powietrzu wnikać i uchodzić z kanalików, dzięki czemu następuje wyrównanie ciśnienia pary wodnej w powietrzu zgromadzonym w kanalikach i powietrza zewnętrznego. Proces ten nie pogarsza własności izolacyjnych płyty.
Rys. 4. Przekrój podłużny przez płytkę wzdłuż kanalików z zabezpieczeniem wnętrza kanalików wg [3].
Upewnić się, że uszczelki, środki uszczelniające i inne materiały pomocnicze użyte przy instalacji nie oddziaływują szkodliwie na płyty.
Należy zapewnić właściwą głębokość osadzenia płyty w profilu mocującym min. 20 mm (wymiar e na rys. 1). Należy pamiętać, żeby co najmniej jedno żeberko było osadzone i zaciśnięte w profilu systemu nośnego (por. rys. 1 i 2).
Z uwagi na rozszerzalność termiczną płyt poliwęglanowych, która jest zazwyczaj większa niż w przypadku pozostałych materiałów występujących w konstrukcji, płyt nie można osadzać zbyt ściśle. Montaż płyt bez wystarczającego luzu zaowocuje naprężeniami termicznymi i wyboczeniami W praktyce wymagany luz dylatacyjny można ocenić na 3,5 mm na każdy metr długości lub szerokości formatki.
Podobnie, by zapewnić płycie swobodę ruchów dylatacyjnych związanych ze zmianami temperatury podczas eksploatacji, w przypadku arkusza o długości 2000 mm wiercone otwory powinny mieć średnicę co najmniej o 6 mm większą od średnicy trzpienia śruby mocującej, a otwory na podkładki grzybkowe – średnicę minimum 18 mm. Każde kolejne 1000 mm długości arkusza wymaga zwiększenia średnicy otworu o dalsze 2,5 mm.
Nie wolno mocować i zaciskać płyt zbyt silnie, ze względu na ich odkształcenia, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na konstrukcję.
Na płatwiach okapowych oraz w miejscach występowania dużych obciążeń wiatrowych konieczne są dodatkowe mocowania. Do tego celu służą podkładki grzybkowe z poliamidu (rys. 5). Również w tym przypadku nie wolno dokręcać śrub zbyt mocno.
Rys. 5. Dodatkowe mocowanie płyty kanalikowej wg [3] (d – średnica otworu pod podkładkę grzybkową).
Maksymalne wystawanie końca płyty poza płatew okapową powinno wynosić 50–60 mm. Zapewni to prawidłowy spływ wody deszczowej do rynny.
Pielęgnacja płyt poliwęglanowych
Zalecane jest okresowe czyszczenie płyt podczas eksploatacji.
Do mycia używać letniej wody z dodatkiem łagodnych środków czyszczących stosowanych w gospodarstwie do¬mowym i gąbki.
Nie należy szorować płyt szczotkami lub ostrymi przedmiotami. Unikać środków ściernych i silnie alkalicznych. Unikać kontaktu zabezpieczonej przed UV powierzchni płyt z rozpuszczalnikiem butylowym lub alkoholem izopropylowym. Należy pamiętać, że środki czyszczące i rozpuszczalniki nadające się. do czyszczenia poliwęglanu mogą nie być bezpieczne dla powierzchni pokrytej warstwą absorbera UV. W wątpliwych przypadkach powinno się przeprowadzić uprzedni test środka czyszczącego na próbce płyty lub zasięgnąć rady u dostawcy płyt.
Uwagi końcowe
Ze względu na złożone i zróżnicowane systemy podparcia płyt (uszczelki, taśmy, łączniki, listwy dociskowe itd.) oraz różne sposoby mocowania przeźroczystych płyt dla przeszkleń i świetlików dachowych zachodzi potrzeba, aby ich projektowaniem i wykonawstwem zajmowały się zespoły wyspecjalizowanych i doświadczonych fachowców.
Dodatkowo, należy pamiętać, że w polskich warunkach klimatycznych wielkość powierzchni przeszklonych dachów oraz świetlików, należy ograniczyć jedynie do wielkości uzasadnionych funkcjonalnie ze względu na ich dużą podatność na usterki i uszkodzenia eksploatacyjne.
Literatura:
- Aprobata techniczna ITB AT-15-2182/99 Płyty komorowe z poliwęglanu LEXAN
- Technische Richtlinien des Glaserhandwerks Nr. 1. Dichtstoffe fűr Verglasungen und Anschlussfugen.
- Materiały informacyjne producenta: Płyty poliwęglanowe Lexan-Thermoclean – Zastosowanie i montaż. GE Plastics. Structured Products
- Schnuck E., Oster H. J., Brathel R., Kiessl: Atlas dachów.Dachy spadziste. m.d.m. Cieszyn 2005
*) Część pierwsza ukazała się w wydaniu kwietniowym
dr inż. Czesław Byrdy
dr inż. Aleksander Byrdy
Politechnika Krakowska
Źródło: Dachy, nr 6 (114) 2009
