Prace remontowe przyczyną potencjalnych utrudnień eksploatacyjnych. Błędy wykonawcze pokrycia dachu

Wstęp
Powszechnie wiadomo, że błędy projektowe oraz wykonawcze wpływają negatywnie na bezpieczeństwo konstrukcji i bezpieczeństwo użytkowania obiektów budowlanych, w tym również budynków mieszkalnych [2], [3].

W praktyce nie tylko jakość, rozumiana jako poprawność i kompletność opracowanej dokumentacji projektowej [1], [4], [8], lecz również stanowczość zrealizowanych na jej podstawie robót budowlanych mają kluczowy wpływ na trwałość budynków [6], [7], w szczególności na dekapitalizację poszczególnych elementów konstrukcyjnych oraz wykończeniowych podczas ich użytkowania. Usuwanie usterek dachów, niezależnie od przyczyn ich występowania powoduje powstawanie istotnych utrudnień, a rozciągnięte w czasie jest bardzo często przyczyną uciążliwości eksploatacyjnych [9]. W przypadku dachów stromych usuwanie usterek jest dodatkowo skomplikowane ze względu na utrudnioną możliwość poruszania się po połaci dachowej [5]. Celem artykułu jest przedstawienie wpływu błędów popełnionych podczas realizacji prac remontowych dachu stromego, które na przestrzeni czasu mogą doprowadzić do powstania istotnych utrudnień eksploatacyjnych.

Dane ogólne
Budynek, którego dach drewniany stromy poddany został pracom remontowym, zrealizowany został w technologii tradycyjnej, w rzucie poziomym oparty był na prostokącie. Budynek wykonano jako 3-kondygnacyjny, z poddaszem użytkowym, całkowicie podpiwniczony. W okresie eksploatacji budynek poddawany był licznym pracom remontowym i modernizacyjnym, lecz zakres przeprowadzonych robót budowlanych zasadniczo nie ingerował w podstawowy układ konstrukcyjny budynku, w tym nie obejmował konstrukcji dachu. 

Dla budynku prowadzona była Książka Obiektu Budowlanego oraz regularnie prowadzone były przeglądy techniczne, w tym branży budowlanej, w wyniku których sporządzane są Protokoły kontroli stanu sprawności technicznej obiektu budowlanego (tzw. przeglądy roczne) oraz Protokoły kontroli stanu sprawności technicznej i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia (tzw. przeglądy 5-letnie).

Prace remontowe połaci dachowej przeprowadzone zostały na podstawie umowy cywilno–prawnej zawartej pomiędzy wspólnotą mieszkaniową a wykonawcą. W zawartej umowie zakres prac remontowych został jedynie opisany, bez szczegółowego podania koniecznych oraz oczekiwanych rozwiązań technologiczno–materiałowych. Nie zamieszczono ilościowego zestawienia poszczególnych prac remontowych połaci dachowej, załącznikiem do umowy nie były również jakiekolwiek rysunki budowlane, przedstawiające chociażby schematycznie zakres oraz sposób prowadzenia prac remontowych.   

Błędy wykonawcze pokrycia dachu 
Mocowanie dachówek
Podczas oględzin nie stwierdzono zastosowania do mocowania dachówek spinek, zwanych w dalszej części opracowania spinkami burzowymi (fot. 1a, b). Pojedyncze dachówki mocowane były do łat wkrętami do drewna (fot. 2). Dachówki ułożone wokół trzonów kominowych nie były mocowane. Podobna sytuacja miała miejsce wokół wyłazu dachowego oraz w rzędzie dachówek ułożonych wzdłuż kalenicy. Wzdłuż okapów dachówki również ułożone zostały bez mocowania – nie zastosowano zarówno wkrętów, jak również spinek burzowych.

Fot. 2. Mocowanie części dachówek przy pomocy wkrętów do drewna

Liniowość ułożenia dachówek
W czasie przeprowadzonych wizji lokalnych stwierdzono lokalny brak liniowości ułożenia dachówek, zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Pomierzona maksymalna odchyłka pozioma linii ułożenia dachówek wynosiła ok. 8 cm (fot. 3), natomiast odchyłka pionowa linii ułożenia dachówek wynosiła ok. 6 cm.

Fot. 3. Brak liniowości ułożenia dachówek w kierunku pionowym i poziomym

Montaż bitumizowanej taśmy uszczelniającej
Podczas oględzin stwierdzono, że uszczelnienia krawędzi wykonane z zastosowaniem bitumizowanej (metalizowanej) taśmy uszczelniającej zrealizowane zostały w sposób bardzo niestaranny – taśma nie przylegała ściśle do pokrycia z dachówki ceramicznej (fot. 4a, b).

a)

b)

Fot. 4. Brak przylegania taśmy bitumizowanej do dachówek (a), (b)

Elementy komunikacji dachowej
Na dachu nie zastosowano systemowych ław kominiarskich, nie wbudowano również systemowych stopni dachowych. Zamiennie za ławy kominiarskie zastosowano cynkowane kratki pomostowe (typu Mostostal), które zamocowano do istniejących przed remontem dachu elementów wsporczych. Wzdłuż trzonów kominowych w kalenicy nie zamontowano jakiegokolwiek elementu umożliwiającego poruszanie się po połaci dachowej (fot. 5).

Fot. 5. Element komunikacji poziomej (kratka pomostowa) wzdłuż fragmentu kalenicy 

Płotki przeciwśniegowe
Na połaci dachowej nie zamontowano płotków przeciwśniegowych. Płotki nie zostały zamontowane zarówno wzdłuż okapu, jak również nie zamontowano ich nad oknami połaciowymi (fot. 3).

Obróbki blacharskie trzonów kominowych
Obróbki blacharskie trzonów kominowych wykonane zostały bez właściwego (głębokiego) wcięcia w trzony (fot. 3).
 
Sposób wyprowadzenia trzonów kominowych ponad połać dachową
Czapy kominowe przekryte zostały obróbkami z blachy stalowej powlekanej – sposób ułożenia arkuszy blachy oraz ich wzajemnego łączenia jest wybitnie niestaranny (fot. 10). Przewody wentylacji grawitacyjnej wyprowadzone „do góry” nie posiadały zadaszenia nad otworami (fot. 6), natomiast przewody wyprowadzone z boku trzonów kominowych nie posiadały siatek zabezpieczających, uniemożliwiających między innymi wpadanie ptaków do wnętrza przewodów kominowych (fot. 7a, b).
Kształt połaci dachowej

a)

b)

Fot. 6. Niestaranny sposób wykonania obróbek blacharskich  czapy kominowej oraz brak zabezpieczenia otworów wentylacji grawitacyjnej wyprowadzonych „do góry” (a), (b)

a)

b)

Fot. 7. Brak zabezpieczenia otworów wentylacji grawitacyjnej wyprowadzonych „z boku” trzonu kominowego (a), (b)

Przed trzonami kominowymi nie wykonano odbojów do dprowadzania wody w kierunku „od komina” (fot. 8). Podczas prac dekarskich nie przebudowano okapu dachu stromego i nie zlikwidowano załamania dachu – po zakończeniu prac remontowych, podobnie jak przed ich rozpoczęciem, w strefie okapowej dachówki ułożone były ze spadkiem 40°, natomiast pochylenie połaci dachowej bryły głównej wynosiło 52°.

Fot. 8. Brak wykonstruowania odboju zapewniającego odprowadzenie wody przed trzonem kominowym wyprowadzonym ponad połać dachową

Mocowanie oraz spadki rynien
Podczas oględzin stwierdzono brak zagęszczenia rynhaków w narożnikach budynku oraz przy rurach spustowych.

Montaż rur spustowych
Część rewizji kanalizacji deszczowej nie posiadała sitek wewnętrznych, zabezpieczających przed przedostawaniem się liści i igliwia do przykanalików deszczowych. Ponadto część rur spustowych wykonana została jako zbyt długa, co uniemożliwia czyszczenie rewizji.

Analiza stanu technicznego dachu w aspekcie błędów wykonawczych pokrycia 
Podczas oględzin stwierdzono brak widocznych znamion zewnętrznych świadczących o tym, że elementy konstrukcyjne dachu stromego o konstrukcji drewnianej, wykonanego jako dach płatwiowo-kleszczowy wymagają przeprowadzenia jakichkolwiek robót zabezpieczających – brak było oznak zewnętrznych świadczących o ich przeciążeniu, charakterystycznych dla przekroczenia wymagań normowych dla Stanu Granicznego Nośności (SGN) oraz Stanu Granicznego Użytkowania (SGU).

Poniżej zamieszczono analizę przyczyn usterek elementów pokrycia oraz elementów wykończeniowych galanterii dachowej) występujących w obszarze dachu.

Mocowanie dachówek
Dachówki na płaskich odcinkach połaci dachu głównego nie były zamocowane przy pomocy spinek burzowych – w miejscach wykonanych odkrywek nie stwierdzono mocowania dachówek, które ułożone są jedynie na łatach drewnianych i przylegają do ołacenia tylko ciężarem własnym. Część dachówek została przymocowana do łat drewnianych przy pomocy oksydowanych wkrętów do drewna, przy czym brakowało tu zachowania regularności odstępów między wkrętami.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami wiedzy technicznej dachówki powinny być mocowane do łat drewnianych gwoździami lub spinkami burzowymi, które powinny być zagęszczone w strefach narożnych, okapowych oraz przy kominach.

Analizę poprawności mocowania pokrycia dachu przeprowadzono w odniesieniu do wymagań zamieszczonych w Instrukcji montażu dachówek betonowych uznanego producenta dachówek betonowych.

Zastosowanie Instrukcji… było jak najbardziej działaniem poprawnym, ponieważ występowała pełna analogia co do zaleceń sposobu montażu dachówek betonowych, jak również dachówek ceramicznych wbudowanych jako elementy wierzchniego pokrycia dachu stromego objętego niniejszym opracowaniem. Rozmieszczenia łączników mocujących dachówki zgodnie z wymaganiami określonymi w Instrukcji… przedstawiono na fot. 9.

Fot. 9. Zasady mocowania dachówek na połaci dachowej: kolor czarny – dachówki do obowiązkowego mocowania

Na podstawie oględzin wykonanych w czasie przeprowadzonych wizji lokalnych ustalono, że dachówki mocowane były w sposób niezgodny z zaleceniami Instrukcji…:

• wzdłuż kalenicy budynku w 2 rzędach poziomych nie była mocowana każda z dachówek,
• wzdłuż okapu budynku w 2 rzędach poziomych nie była mocowana każda dachówka,
• wzdłuż ścian szczytowych w 2 kolumnach pionowych nie była mocowana każda z dachówek,
• na powierzchni połaci dachowej w rzędach poziomych nie była mocowana co 5 dachówka,
• wzdłuż koszy dachowych docięte dachówki nie były zamocowane,
• wokół wyłazu dachowego docięte dachówki nie były zamocowane,
• wokół trzonów kominowych dachówki nie były zamocowane.

Należy zauważyć, że zamieszczone w Instrukcji… zalecenie dotyczące dodatkowego mocowania wszystkich dachówek na połaci dachowej odnosi się do lokalizacji budynków na terenach narażonych na podwyższone lub impulsowe występowanie porywów wiatru.

Opisywany budynek zlokalizowany był w tzw. strefie wiatrowej IIa (przybrzeżny pas lądu o szerokości ok. 2 km) według PN-77/B-02011 Obciążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenie wiatrem [10], dla której wartość charakterystyczna ciśnienia prędkości wiatru wynosi 450 Pa. Wartość ta stanowi ok. 80% wartości ciśnienia prędkości wiatru równego 550 Pa, obowiązującego w strefie IIb, czyli bezpośrednio w pasie nadmorskim oraz jest zdecydowanie mniejsza od wartości przyjmowanej w strefie III, dla której wartość ciśnienia prędkości wiatru ustala się indywidualnie. Wartość ta jest jednak większa od wartości przyjmowanej dla strefy II, dla której wartość charakterystyczna ciśnienia prędkości wiatru wynosi 350 Pa. Wobec powyższego lokalizację budynku można zakwalifikować jako usytuowanie budynku na terenie o podwyższonym obciążeniu wiatrem – czyli ze względu na tzw. obciążenia krawędziowe połaci dachowej wiatrem sposób mocowania dachówek nie spełniał wymagań określonych w Instrukcji….

Liniowość ułożenia dachówek
Brak liniowości ułożenia pokrycia z dachówek stwierdzony został na podstawie pomiarów metodą wzrokową oraz pomiarów przy pomocy łaty metalowej o długości 200 cm i listwy drewnianej o długości 300 cm. Brak liniowości występował zarówno z kierunku poziomym, jak również pionowym. Bezpośrednią przyczyną występujących usterek była niestaranność montażu łat drewnianych, brak ich równoległości oraz brak zachowania kąta prostego pomiędzy krawędziami w ścianach szczytowych a łatami drewnianymi.

Montaż bitumizowanej taśmy uszczelniającej
Bezpośrednią przyczyną występujących usterek była niestaranność montażu taśmy bitumizowanej (metalizowanej) oraz zastosowanie zbyt małych zakładów na dachówki.

Elementy komunikacji dachowej
Brak zastosowania elementów systemowych komunikacji dachowej, w tym nie zamontowanie stopni kominowych uniemożliwiał bezpieczne poruszanie się po połaci dachowej w celu prowadzenia czynności związanych z konserwacją elementów pokrycia dachowego oraz dla prowadzenia okresowych kontroli przewodów kominowych. Wbudowane kratki pomostowe zamocowane zostały do istniejących, uszodzonych korozyjnie stalowych elementów wsporczych, jednocześnie brakowało jednak możliwości bezpiecznego dojścia do kratek pomostowych ze względu na brak stopni kominiarskich. Bezpośrednią przyczyną występujących błędów w komunikacji dachowej był brak jej realizacji zgodnie z zasadami wiedzy technicznej.

Płotki przeciwśniegowe
Nie wykonano montażu płotków zarówno wzdłuż okapu (pomimo że wokół budynku znajdował się ciąg pieszy), jak również nie zamontowano płotków nad oknami połaciowymi. Bezpośrednią przyczyną błędów w postaci braku płotków przeciwśniegowych było działanie niezgodne z zasadami wiedzy technicznej.

Obróbki blacharskie trzonów kominowych
Bezpośrednią przyczyną błędów w obróbkach blacharskich był brak właściwego wcięcia blachy w trzony kominowe oraz nie uwzględnienie podczas montażu ewentualnych zakrzywień powierzchni płaszczyzn bocznych trzonów kominowych. Przyczyny te były wynikiem braku zachowania staranności podczas prac montażowych obróbek blacharskich.

Sposób wyprowadzenia trzonów kominowych ponad połacią dachową
Podczas prac remontowych połaci dachowej nie wykonano kompleksowej przebudowy sposobu zakończenia przewodów wentylacji grawitacyjnej wyprowadzając wszystkie przewody z boku trzonów kominowych, poniżej czapy betonowej, a istniejące przewody wyprowadzone z boku trzonów kominowych zostały niezabezpieczone siatkami ochronnymi. Ze względu na dekapitalizację w postaci spękań oraz postępującą karbonatyzację betonowe czapy trzonów kominowych zostały przekryte obróbkami blacharskimi – obróbki wykonane zostały w sposób wybitnie niestaranny, widoczne były pofalowania arkuszy blachy, które ułożone zostały bezpośrednio na czapach betonowych bez zastosowania przekładki, np. z papy lub z folii polietylenowej, co skutkowało powstawaniem ogniwa elektrochemicznego w przypadku zarysowania warstwy ochronnej blachy powlekanej.

Wykonane w blasze otwory „od góry” nie zostały zakończone tzw. rąbkiem stojącym, co z jednej strony obniża sztywność wykonanego opierzenia blacharskiego, z drugiej zaś umożliwia wpływanie wody do wnętrza trzonu kominowego w przypadku niewłaściwie wyprofilowanego spadku, co w praktyce miało miejsce. Bezpośrednią przyczyną występujących usterek sposobu wyprowadzenia trzonów kominowych ponad połać dachową byla jego realizacja niezgodnie z zasadami wiedzy technicznej.

Kształt połaci dachowej
Bezpośrednią przyczyną usterki polegającej na nie wykonaniu przed trzonami kominowymi odbojów do odprowadzania wody w kierunku „od komina” było działanie niezgodne z zasadami wiedzy technicznej.

Po zakończeniu prac remontowych pochylenie połaci dachowej w obszarze okapu wynosiło ok. 40°, natomiast w obszarze bryły głównej ok. 52°. Brak przebudowy okapu dachu stromego, likwidujący jego załamanie poprzez zastosowanie tzw. naczółek, oznaczał:

• spełnienie wymagań normowych w zakresie minimalnego pochylenia połaci dachowej (11°) przy jednoczesnym zachowaniu pochylenia zalecanego (39°–47°), określonych w normie PN-B-02361:2010 Pochylenia połaci dachowych [11] w przypadku przyjęcia kryteriów jak dla pokrycia z dachówki ceramicznej holenderki – jednak tu ze względu na kształt zastosowanej dachówki nie można było uznać za dachówkę holenderkę,
• spełnienie wymagań normowych w zakresie minimalnego pochylenia połaci dachowej (39°) przy jednoczesnym zachowaniu pochylenia zalecanego (39°–45°), określonych w normie PN-B-02361:2010 Pochylenia połaci dachowych [11] w przypadku przyjęcia kryteriów jak dla pokrycia z dachówki ceramicznej karpiówki układanej pojedynczo (w łuskę) –jednak za względu na kształt zastosowanej dachówki nie można było uznać za dachówkę karpiówkę,
• spełnienia wymagań producenta w zakresie minimalnego pochylenia połaci dachowej (16° – właściwego dla wbudowanej dachówki) przy jednoczesnym przeszacowaniu zachowania pochylenia zalecanego (22°), określonych w materiałach reklamowych w przypadku pokrycia z dachówki ceramicznej objętej opracowaniem.

W efekcie pomimo spełnienia wymagań technicznych podawanych w ogólnodostępnej literaturze technicznej i w materiałach producenta dachówki zastosowane rozwiązania nie gwarantowały szczelności pokrycia w obszarze okapu, co może skutkować koniecznością przeprowadzenia prac remontowo–naprawczych.

Mocowanie oraz spadki rynien
Część rynien posiadała niewłaściwie ukształtowane spadki, uniemożliwiające odprowadzenie wód opadowych do rur spustowych, tzw. „spadek odwrotny”. Bezpośrednią przyczyną tego błędu był brak zachowania dokładności podczas prac dekarskich. Ponadto podczas prac montażowych nie zagęszczono rynhaków w narożnikach budynków oraz przy rurach spustowych, co jest działaniem koniecznym ze względu na występujące zwiększone ssanie wiatru i na zjawiska krawędziowe w narożnikach budynku oraz możliwość tworzenia się korków lodowych oraz nawisów śnieżnych w okresie obniżonych temperatur. Bezpośrednią przyczyną występujących usterek sposobu montażu orynnowania była jego realizacja w sposób niezgodny z zasadami wiedzy technicznej.

Montaż rur spustowych i rewizji
Montaż zbyt długich rur spustowych uniemożliwiał prowadzenie okresowych kontroli drożności rewizji kanalizacji deszczowej przez otwory kontrolne. Brak sitek wewnętrznych w części rewizji przyczyniał się do zaślepiania przykanalików i mogł być powodem cofania się wody w przypadku pojawienia się braku ich drożności. Przyczyną błędów w montażu rur spustowych i rewizji była jego realizacja w sposób niezgodny z zasadami wiedzy technicznej.

Propozycje usunięcia usterek pokrycia dachu  
Uwzględniając brak znamion zewnętrznych wskazujących na usterki elementów konstrukcji drewnianej więźby dachowej, zaproponowany zakres prac remontowych obejmował jedynie warstwy wykończeniowe (niekonstrukcyjne).     
   
Naprawa podanych poniżej usterek została uznana za nieopłacalną ekonomicznie oraz trudną technicznie do usunięcia:

• brak mocowania dachówek w sposób zapewniający bezpieczne użytkowanie budynku usytuowanego w strefie nadmorskiej,
• brak liniowości ułożenia dachówek na połaci dachowej, zarówno w kierunku podłużnym, jak również w kierunku poprzecznym,
• brak poprawnego montażu elementów komunikacji dachowej,
• brak montażu płotków przeciwśniegowych,
• wykonanie obróbek blacharskich trzonów kominowych w sposób niezgodny z zasadami wiedzy technicznej,
• niedostateczny sposób mocowania rynien.

Należało podjąć prace dekarskie związane z usuwaniem tych usterek, jednak wiązały się one z niebezpieczeństwem utraty szczelności pokrycia dachowego.

Usunięcie poniższych usterek zostało uznane za niezbędne:

• niestaranny montaż bitumizowanej taśmy uszczelniającej – poprawić, zapewniając zwiększony zakład taśmy na dachówkę,
• przewody wentylacji grawitacyjnej wyprowadzone z boku trzonów kominowych – wyposażyć w siatki zabezpieczające, 
• brak spadków lub niewystarczające nachylenie rynien – zlikwidować poprzez regulację na rynhakach,
• część rur spustowych skrócić, aby uzyskać możliwość oczyszczania rewizji kanalizacji deszczowej,
• wszystkie rewizje wyposażyć w sitka zabezpieczające przed przedostawaniem się nieczystości (liści) do przykanalików.

Wnioski
W obszarze dachu występowały usterki pokrycia obniżające sprawność techniczną budynku jako całości – ich bezpośrednią przyczyną była realizacja warstw pokrycia dachowego z pominięciem zasad wiedzy technicznej.

Występujące w budynku usterki dachu nie stwarzały bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa konstrukcji oraz dla bezpieczeństwa użytkowania, ale wymagały usunięcia, gdyż ich pozostawienie mogło w bardzo krótkim okresie doprowadzić do istotnego pogorszenia się stanu technicznego budynku jak całości.

Powyższe usterki były następstwem niedoskonałości projektowych, ale przed wszystkim błędów wykonawczych.

Do niedoskonałości projektowych zaliczyć należało brak opracowania szczegółowej dokumentacji projektowej o charakterze remontowym, określającej w sposób jednoznaczny zarówno zakres, jak również technologie planowanych do przeprowadzenia robót budowlanych. 

Do błędów wykonawczych zaliczyć należało brak udokumentowanego sprzeciwu co do poprawności przyjętego w zawartej umowie cywilno–prawnej zarówno opisu rozwiązań, jak również zakresu prac remontowych oraz późniejszą realizację remontu przy braku jednoznacznego określenia technologii prowadzenia robót budowlanych.

Literatura:
[1]  Beinhauer P.: Katalog standardowych rozwiązań projektowych detali dla projektów budowlanych. Państwowe Wydawnictwo Techniczne, Warszawa, 2010.
[2]  Dziadosz A., Kapliński O., Rejment M.: Łączne koszty budynku w cyklu życia inwestycji budowlanej. Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 127–134, 2015.
[3]  Gajzler M., Puklińska M., Dziadosz A.: Wpływ rozwiązań projektowych na wielkość kosztów w cyklu życia inwestycji budowlanej. Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 13, 123–130, 2012.
[4]  Markiewicz P.: Detale projektowe dla architektów. Wydawnictwo Archiplus, Warszawa, 2009.
[5]  Niedostatkiewicz M.: Dachy stropodachy tarasy. Remonty i wzmacnianie. Wydawnictwo Difin i Miler, Warszawa, 2016.
[6]  Praca zbiorowa: Trwałość i skuteczność napraw obiektów budowlanych. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2007.
[7]  Rudziński L.: Konstrukcje drewniane. Naprawy, wzmocnienia, przykłady obliczeń. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce, 2010.
[8]  Schunck E., Barthel R., Kießl K.: Atlas dachów-dachy spadziste. Wydawnictwo MDM sp. z o.o., Warszawa, 2005.
[9]  Substyk M.: Utrzymanie i kontrola okresowa obiektów budowlanych. Wydawnictwo ODDK, Warszawa, 2012.
[10]  PN-77/B-02011 Obciążenia w obliczeniach statycznych. Obciążenie wiatrem
[11]  PN-B-02361:2010 Pochylenia połaci dachowych.


Mgr inż. Aneta Kazimierak
Politechnika Gdańska
Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
Studium doktoranckie
Pracownia Projektowa
Aneta Kazimierak

Dr hab. inż. Maciej Niedostatkiewicz
3 Politechnika Gdańska
 Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
 Katedra Budownictwa i Inżynierii Materiałowej
Pracownia Projektowo-Inżynierska Maciej Niedostatkiewicz