Membrana, deskowanie czy membrana na deskowaniu? Membrana z zaklejonymi zakładami czy układana luźno? Który z wariantów wstępnego krycia wybrać i dla jakiego dachu? Z tym zagadnieniem z zakresu fizyki budowli często ma do czynienia dekarz.
Dachy o małych kątach pochylenia odgrywają istotną rolę wśród trendów nowoczesnej architektury. Takie dachy wymagają przeważnie dodatkowych zabezpieczeń w postaci dachów spodnich
Wytyczne Niemieckiego Związku Dekarzy (ZVDH) uzależniają rodzaj pokrycia wstępnego od rodzaju budynku i obecności co najmniej jednego warunku, którego obecność oznacza konieczność zastosowania dodatkowego zabezpieczenia przed wilgocią. Kluczowe znaczenie ma tu szczelność przed deszczem i połączony z tym kąt pochylenia dachu pod dany materiał pokryciowy oraz sposób układania pokrycia wstępnego.
Dzisiaj modne są dachy o niewielkich kątach pochylenia. Powodem jest wygląd, ale i możliwość wykorzystania poddasza pod takim płasko pochylonym dachem. Jeśli nachylenie dachu jest dla danego pokrycia mniejsze niż dopuszczalne, trzeba zastosować dodatkowe zabezpieczenie pod pokryciem. Jako podwyższone wymagania implikujące konieczność zastosowania takiego zabezpieczenia wytyczne ZVDH podają szczególne warunki klimatyczne (np. na obszarach z dużymi opadami śniegu), konstrukcje specjalne (np. długie krokwie), wykorzystanie poddasza do celów mieszkalnych oraz instalacje techniczne na dachu (np. solarne).
Przykład łączenia środkiem spęczniającym: łączone miejsca muszą być czyste, zakład wynosi 100 mm, przy czym klejone pasy materiału muszą mieć szerokość minimum 40 mm
W zależności od pochylenia dachu i podwyższonych wymagań dodatkowe zabezpieczenia podzielono na klasy od 1 do 6. Do klasy 1 zalicza się „dach spodni”, czyli wodoszczelna folia z zamkniętymi (zaklejonymi) zakładami rozłożona na podłożu o odpowiedniej twardości: deskowaniu lub poszyciu z płyt OSB albo ociepleniu nakrokwiowym. Dach spodni jest wymagany wtedy, gdy rzeczywiste pochylenie dachu jest niższe od zalecanego o więcej niż 8° i gdy istnieją dodatkowo dwa podwyższone wymagania. Wytyczne dla krycia dachówkami ceramicznymi i betonowymi ustalają minimalne pochylenie dachu pod te materiały na 10°.
Aktualne wykonawstwo wodoszczelnych dachów spodnich
Aktualne wytyczne dla wykonawstwa wodoszczelnych dachów spodnich przewidują używanie pap bitumicznych lub folii z tworzyw sztucznych, zgrzewanych lub sklejanych nad kontrłatami. Dzięki temu izolacja jest szczelna, a przebicia spowodowane przez kontrłaty znajdują się poza płaszczyzną, po której spływa woda. Ale użycie tu papy czy folii oznacza, że konstrukcja charakteryzuje się wysokim współczynnikiem sd, czyli nie jest paroprzepuszczalna. Musi być więc wykonana bardzo starannie, nawet wtedy, gdy poddasze jest zabezpieczone paroizolacją. Suche materiały wbudowywane w dach mają zasadnicze znaczenie dla jego trwałości i funkcjonowania. Dotyczy to także deszczoodpornych dachów spodnich, które w odróżnieniu od wodoszczelnych dachów spodnich nie wymagają folii nad kontrłatami.
Łączenie zakładów gorącym powietrzem: tutaj zakład również ma szerokość co najmniej 100 mm. Szerokość zgrzewu powinna mierzyć co najmniej 40 mm
Nowe produkty na wstępne pokrycia
Odpowiadając na zapotrzebowanie na płaskie dachy, jakie są od kilku lat modne, przemysł bliżej zainteresował się pokryciami dachówkowymi. Układanie dachówek na takich dachach oznacza, że są one stosowane poniżej zalecanych kątów nachylenia wg wytycznych ZVDH. Aby sprostać wymogom wobec wodoszczelnych i jednocześnie otwartych dyfuzyjnie pokryć spodnich, producenci wykonali tu sporo pracy. Dzięki nowym produktom dekarze mogą teraz konstruować wodoszczelne pokrycia wstępne nawet dla minimalnych pochyleń wynoszących 10°. Membrany marki Braas są zbudowane z hydrofobowej włókniny, dwustronnie laminowanej warstwą termoplastycznego poliuretanu (TPU). Dzięki temu materiał jest szczelny, odporny na rozdarcia, wytrzymały i można po nim chodzić, po jej ułożeniu na deskowaniu. Materiał obrabia się w technologii znanej z dachów płaskich, czyli zgrzewając je gorącym powietrzem lub klejąc środkiem spęczniającym. Posiadając gramaturę 350 g/m2 i dużą dyfuzyjność nadaje się do stosowania w nowoczesnych konstrukcjach dachowych. W ten sposób wilgoć może łatwo wydostać się na zewnątrz, a w środku nie pojawia się grzyb. Jest to szczególnie ważne w budynkach nowowybudowanych, w których wydziela się dużo wilgoci technologicznej. W ten sposób folia dachowa przyczynia się do tworzenia zdrowego mikroklimatu we wnętrzu obiektu.
Na wodoszczelnym dachu spodnim kontrłaty zakrywa się materiałem kryjącym
System obejmuje kołnierze przejściowe, narożniki zewnętrzne oraz pasy uszczelniające do dokładnego izolowania kontrłat i innych detali. Folia odpowiada klasyfikacji ZVDH, według której zalicza się ją do grupy UDB-A i może leżeć na dachu bez osłony przez 6 tygodni. Jej właściwości izolacyjne określa odporność na działanie słupa wody wysokości 10.000 mm (DIN EN 20811), co czyni ją przydatną jako hydroizolacja dachu spodniego. Te systemy pokryć wstępnych nie są jeszcze uznawane przez powszechną wiedzę budowlaną i pierwszorzędne znaczenie ma instrukcja układania producenta – należy o tym poinformować wykonawców.
Szczelność połączeń sprawdza się podobnie jak na klasycznym dachu płaskim. Otwarte miejsca zamyka się zgrzewarką
Układanie i łączenie styków
Membranę układa się na podłożu odpornym na nacisk, np. deskowaniu lub twardym ociepleniu. Mocowanie wykonuje się kołkami z szerokimi łbami lub odpowiednimi klamrami, których nie powinno być widać. Minimalna szerokość zakładów bocznych i górnych wynosi 100 mm. Nadrukowane linie ułatwiają układania i odpowiednie poziomowanie materiału. Oczywiście należy unikać fałdów, załamań, zagłębień itp. nieprawidłowości. Styki pionowe powinny leżeć z przesunięciem, aby nie tworzyły się styki krzyżowe. Styki potrójne powstają z ukośnym docięciem folii leżącej poniżej. W celu uniknięcia podciągania kapilarnego wody krawędzie zakładów zgrzewa się gorącym powietrzem i dociska silikonową rolką, styki potrójne dodatkowo zabezpiecza się pastą uszczelniającą. Wodoszczelny dach spodni wymaga zakrycia membraną także kontrłat –owija się je paskami membrany i zgrzewa po bokach.
- Zgrzewanie termiczne: zgrzewane obszary muszą być czyste i suche. Zgrzewanie detali i kształtek oraz naprawy fałd najlepiej wykonywać z zastosowaniem zgrzewarki na gorące powietrze. Łączone powierzchnie podgrzewa się równomiernie, co powoduje ich uplastycznienie. W takim stanie dociska się je i w ten sposób tworzy homogeniczne, trwałe połączenie. Dysza zgrzewająca z płaską szczeliną powinna mieć szerokość 40 mm. Do zgrzewania detali bardziej przydatna będzie 20-milimetrowa dysza z wygięciem. Temperatura zgrzewania wynosi od 210°C do 260°C, w miejscach trudnodostępnych może ona być niższa (180–190°C). Najpierw punktowo mocuje się tylną krawędź zakładu, aby folia nie przesuwała się i potem zgrzewa materiał na całej długości. Szerokość zgrzewu musi wynosić co najmniej 40 mm na dolnej krawędzi zakładu, przy czym dwa pasy folii muszą zachodzić na siebie przynajmniej o 100 mm.
- Zgrzewanie z zastosowaniem środka spęczniającego: na czyste i suche łączone powierzchnie nakłada się środek spęczniający, który rozpuszcza je. Następnie powierzchnie dociska się do siebie rolką silikonową. Jako środka spęczniającego używa się rozpuszczalnika o nazwie tetrahydrofuran (THF), który nakłada się płaskim pędzlem lub ze specjalnej butelki-aplikatora. Także i tutaj szerokość połączenia powinna wynosić co najmniej 40 mm przy minimalnym zakładzie 100 mm. Zgrzewanie spęczniające można przeprowadzać w temperaturze nie niższej niż +5°C. W zależności od temperatury otoczenia czas ulatniania się wynosi od 5 do 15 minut. Jeśli mimo dużej dokładności krawędzie membrany będą odstawać, można je dogrzać zgrzewarką. Szwy zamknięte środkiem spęczniającym dodatkowo zamyka się systemową pastą uszczelniającą. Dla wykonawcy ważne jest, żeby na koniec dnia pracy wszystkie szwy i styki były zabezpieczone.
Horst Pavel
Kierownik ds. Techniki Użytkowej
Monier Braas GmbH
