Nowoczesny budynek mieszkalny pokryty aluminiową dachówką z pomysłowymi rozwiązaniami ekipy dekarskiej to kolejny Laureat konkursu „Pochwal się dachem”. Stanowi świetny przykład połączenia wyobraźni architektów oraz umiejętności dekarzy.
Budynek znajduje się w podhalańskiej wsi Kościelsko a wykonawcą dachu była firma Jacka Robaka FU Dachsystem. Pan Jacek po doświadczeniu pracy w firmach budowlanych, najlepiej czuł się w blacharstwie i dekarstwie. Po zdobyciu doświadczenia zawodowego, w maju 2016 zarejestrował własną firmę dekarską, którą prowadzi do dziś.
Tradycja i nowoczesność
Projekt budynku pochodzi z pracowni architektonicznej Karpiel&Steindel, działającej od 15 lat i prowadzonej przez dwóch architektów, absolwentów Politechniki Krakowskiej. Pracownia znana jest z odważnych nowoczesnych projektów budynków o różnym przeznaczeniu, które jednocześnie nawiązują do tradycji Podhala.
Dach, o którym piszemy, ma powierzchnię 420 m2, a rodzaj pokrycia został określony w projekcie – to aluminiowa dachówka łupkowa marki Prefa oznaczona DS19. Architekci Karpiel i Steindel często w swoich projektach stosują na dachach tego typu pokrycie.
Elewacja, podbitka i ściany szczytowe zostały wykonane z zaimpregnowanej deski modrzewiowej oraz kamienia naturalnego przez innego wykonawcę. Ekipa pana Jacka nie wykonywała także samej konstrukcji dachowej. Wykonała natomiast pokrycie dachowe oraz obróbki blacharskie, w tym obróbkę balkonów. Całość łączy estetycznie architektoniczną tradycję Podhala z nowoczesnością.
Montaż dachówki łupkowej
Dachówka łupkowa DS19 to łatwy w montażu produkt, który jednocześnie stawia określone wymagania przed dekarzem. Ponieważ dachówka jest montowana od dołu do góry a dach jest dosyć stromy (kąt wynosi ok. 55 stopni), prace wymagały zastosowania dodatkowych rozwiązań zabezpieczających.
Praca przy tym kącie nachylenia i przy tej powierzchni w zabezpieczeniach przez 10 godzin dziennie nie byłaby wygodna, choć na pewno bezpieczna. Dekarze zastosowali więc własny system rusztowań, który pozwalał na bezpieczną i swobodną pracę. Takie rusztowanie można obejrzeć na jednym ze zdjęć.
Uniknąć falowania
Małoformatowa dachówka, jak wspomnieliśmy, to preferowany przez projektantów tego budynku materiał pokryciowy, który zastępuje inne popularne na Podhalu materiały. Stosując duże panele blachy dekarz i inwestor muszą liczyć się z efektem falowania, wynikającym z termicznej pracy blachy, szczególnie że obecnie stosowana blacha jest cienka w porównaniu do blach stosowanych dawniej. Zamontowana na felc blacha będzie pod wpływem zmian temperatury falować i niewiele można z tym zrobić, bo wynika to z praw fizyki. Jest to jednak czasem powód do nieporozumień i kłótni inwestora z wykonawcą. Falowanie blachy może mieć zresztą wiele przyczyn – może być np. związane z konstrukcją, z nasłonecznieniem danej połaci, z grubością blachy, z rodzajem zastosowanego materiału pod blachą, jak i z rodzajem i jakością wentylacji podpokryciowej.
Producenci próbują stosować różne rozwiązania, które efekt falowania zmniejszą. Stosują np. przetłoczenia czy oferują blachę z dodatkową warstwą strukturalną. Zabiegi te pozwalają nieco zamaskować nieestetyczne wybrzuszenia.
W przypadku dachówki DS19 nie dość, że jej mały format pozwala w znacznym stopniu uniknąć efektu falowania, to materiał ten posiada dodatkowe przetłoczenie, nazwane w ofercie „stucco”. Zwiększa ono wytrzymałość dachówki na ślady obróbki, co przekłada się również na końcowy wygląd połaci. Ponadto w przypadku tej dachówki mamy do czynienia z aluminium, którego rozszerzalność wynosi ok. 1,3 mm na 1 m, ale ze względu na małe rozmiary formatki rozszerzalność termiczna nie wpłynie mocno na wygląd całości.
Realizacja
Dachówka została zamontowana zgodnie z zaleceniami producenta. Użyto haftr systemowych. Również blacha gładka na obróbki, system rynnowy, bariery śniegowe pochodziły od tego samego producenta.
Architekci z pracowni Karpiel & Steindel nie przewidują w swoich projektach rynien spustowych. Ich projekty są realizowane głównie na Podhalu i brak rynien spustowych nawiązuje do starej tradycji w tym rejonie. Rynny są wypuszczone poza budynek pod katem 450 i woda wylewa się z nich bezpośrednio w bok na ziemię.
Podobnie w projektach pracowni nie ma zazwyczaj kominów na dachu. Konkretnie w tym budynku zastosowano pompę ciepła oraz wentylację mechaniczną, więc dach pozostał niemal „czysty”. Znalazły się na nim jedynie małe kominki wentylacyjne, odpowietrzniki wyprowadzone z łazienek oraz bariery śniegowe. Zasysanie powietrza odbywa się poprzez czerpnie widoczne w ścianie szczytowej.
Wentylacja podpokryciowa umożliwiona została poprzez zastosowanie zabezpieczonego blachą perforowaną 5-centymetrowego wlotu powietrza w pasie podrynnowym oraz wylotu powietrza w otwartej kalenicy.
Uzyskany układ warstw dachu patrząc z zewnątrz jest następujący:
- dachówka aluminiowa
- membrana
- deskowanie
- szczelina wentylacyjna (5 cm)
- kontrłata (nabita na krokwiach)
- membrana.
Na dachu znajdują się więc dwie warstwy membrany. Bezpośrednio na krokwiach zamocowano membranę, która zabezpiecza odprowadzanie skroplin z wlotu powietrza w pasie podrynnowym. Druga membrana ma z kolei funkcję nie tylko ochrony deskowania przed wilgocią skraplającą się pod blachą, ale również separatora chroniącego blachę przed reakcją chemiczną, która może być wywołana przez impregnat znajdujący się w pełnym deskowaniu pod blachą.
Autorskie obróbki
Wszystkie detale takie jak wiatrownice, kalenice, deska okapowa i obróbki balkonów to autorskie pomysły ekipy dekarskiej, które zresztą bez problemu zostały zaakceptowane przez architektów.
Wiatrownice wykonane są z tej samej dachówki co dach, więc ich wygląd jest idealnie dopasowany do pokrycia a zamocowano je tak, aby nie dziurawić ich wkrętami i nie ingerować ich montażem w rozszerzalność termiczną blachy. Podobnie z dachówki wykonana jest deska czołowa pod rynną.
Z kolei na betonową konstrukcję balkonów położono najpierw styrodur stanowiący ocieplenie, a potem drewnianą konstrukcję nośną w postaci pełnego deskowania. Na deskowaniu zamocowano zwykłą membranę dachową pełniącą funkcję separatora. Następnie na membranie ułożono blachę stalową gładką w technologii podwójnego rąbka stojącego. Na tak przygotowanym szczelnym podłożu zamontowano deskę kompozytową. Często w takich konstrukcjach zamiast blachy stosuje się membranę EPDM, ale na Podhalu użycie blachy na felc zamiast membrany EPDM jest standardem.
Wygląd czoła balkonów to pomysł dekarzy – to rozwiązanie jest bardzo estetyczne i dobrze komponuje się z zaproponowanym przez architektów nowoczesnym stylem. Na środkowym balkonie (pierwsze piętro) zamontowana została ponadto rynna ukryta zakończona rzygaczem, a w niej umieszczono kabel grzewczy zabezpieczający przed zamarzaniem wody w zimę.
Antyfarmers
Całość prac dekarskich została wykonana zgodnie z zasadami Antyfarmers ponieważ, jak podkreśla pan Jacek, w swojej pracy zwraca dużą uwagę na estetykę wykonania. Grupę dekarzy działających pod szyldem Antyfarmers przywołujemy na naszych łamach po raz kolejny.
W 2017 roku pan Jacek zwrócił na nią uwagę w mediach społecznościowych. Działający w jej ramach dekarze stawiają sobie za cel montaż pokrycia i obróbek bez widocznych wkrętów. Pan Jacek podkreśla, że nie chodzi o zakaz stosowania wkrętów w ogóle, ale o zalecenie nieużywania ich w miejscach, w których można ich uniknąć. Za takim podejściem przemawiają względy estetyczne, ale również jest to symbol jakości wykonania, mający wpływ na trwałość dachu i pokazujący umiejętności dekarza. Są oczywiście pokrycia, które zostały stworzone do mocowania za pomocą wkrętów, jak np. blachodachówka, ale nawet przy tego rodzaju materiale obróbki blacharskie da się zrobić bez widocznych wkrętów. Oczywiście dekarze z grupy Antyfarmers również stosują wkręty tam, gdzie jest to konieczne
Dwa odcienie
Warto zauważyć na zakończenie, że nieprzypadkowo na dachu są dwa zbliżone do siebie odcienie obróbek i dachówki – to celowy zabieg pochodzący od projektantów. Dachówka ma kolor określony przez producenta jak „szary kamienny” i w tym kolorze występuje nie tylko połać, ale też wiatrownice oraz deska czołowa podrynnową, ponieważ wykonane są one również z formatki DS19. Natomiast matowy antracyt to kolor blachy stalowej gładkiej, z której wykonane są czoła balkonów i balustrady oraz szczelny podkład pod deskę kompozytową na balkonach, a także obróbki okien, kalenice i orynnowanie.
Prace na dachu miały miejsce w 2019 roku i trwały ok. dwóch miesięcy, a na dachu pracowały z przerwami cztery osoby.
Obiekt: budynek mieszkalny
Wykonawca: FU Dach System Jacek Robak
Użyte materiały:
Aluminiowa dachówka łupkowa DS19 kolor szary kamienny z powłoką stucco marki Prefa 450 m2
Rynna prostokątna Prefa 55 mb
Bariera śniegowa systemowa Prefa 55 mb
Membrana dachowa marki Corotop 1100 m2
Blacha stalowa gładka kolor antracyt 200 m2
Opracowanie redakcyjne
