Komin zabójca

Rys. 1. Podłączenie pieca węglowego do komina

Kominy Schiedel zamiast stać przy ścianach, zostały zaprojektowane i wykonane  w ścianach szczytowych budynku, w związku z czym z każdej strony komina (a było ich dużo), wieńce stropowe zostały poprzerywane. W wyniku tego konstrukcja stała się niestateczna i obiekt grozi zawaleniem.

Tym razem inna ciekawostka kominowa. Mimo, że nasze pismo traktuje w zasadzie o dachach, to trudno mówić o kominach i dachach z pominięciem ścian nośnych budynku. Kominy związane bezpośredni z dachami są zawsze związane ze ścianami nośnymi w każdym systemie kominowym.

Dekarzom przyda się być może ta wiedza, nawet jeśli nie wykorzystają jej w praktyce.

Kominy systemowe – bez wiązania ze ścianami
Wiadomo, że w przypadku zastosowania systemu kominowego Schiedel, kominy stoją przy ścianach bez powiązania z nimi. Dla ograniczenia ich smukłości od fundamentu aż po dach (kilkanaście metrów) przeznaczone są stropy, które ograniczają odkształcenia w płaszczyźnie poziomej; kominy w płaszczyźnie pionowej mogą się wydłużać lub skracać, np. pod wpływem zmian temperatury.

Budynke, o którym piszę, został w zasadzie zaprojektowany poprawnie, ale w zakresie niezbędnym do uzyskania pozwolenia na budowę. Nie ma natomiast projektów technicznych branżowych. Tutaj zwykle pozostawia się wolną rękę wykonawcy robót, który nie posiadając rozwiązania projektowego pracuje według własnego uważania.

Ściany nośne budynku zaprojektowane zostały z bloczków ceramicznych gęsto drążonych z materiału porowatego Porotherm. Do produkcji tych bloczków oprócz gliny i wody dodaje się trociny, które po wypaleniu pozostawiają puste miejsca. Taka ceramika porowata jest mocno paroprzepuszczalna, ponieważ liczne pory nie stanowią przestrzeni zamkniętych.

Zewnętrzna ściana nośna grubości jednego bloczka o długości 44 cm daje mały współczynnik przenikania ciepła i ocieplanie takich ścian jest zbędne. Ponieważ taka ściana przepuszcza znaczne ilości pary wodnej, tynk zewnętrzny musi być mineralny, aby dobrze przepuszczać parę wodną. Błedem jest stosowanie na takiej ścianie tynku akrylowego.

Zgodnie z normą PN-89/B-10425 ściana murowana z ceramiki porowatej nie nadaje się do stosowania kominów murowanych z cegły pełnej. T norma wskazuje, jak wykonywać kominy murowane z cegły pełnej w ścianach murowanych z takiego samego materiału ceramicznego.

Z czego komin, z czego ściany?
A co zrobił wykonawca robót z kominami na przedmiotowym budynku? Po prostu w miejsce kominów systemu Schiedel wymurował kominy z cegły pełnej ceramicznej jako wolnostojące przy ścianach z bloczków Porotherm. Jakie to powoduje skutki? Otóż kominy te stykają się ze stropami, przez które przechodzą. Jeżeli komin jest oddzielony od stropu np. papą, to nie jest najgorzej. Jednak w przypadku braku jakiejkolwiek izolacji komina od stropu i warstw betonowych nadstropowych, mogą wystąpić groźne dla mieszkańców skutki. Komin murowany wyposażony we wkład kominowy ze stali kwasoodpornej powoduje spływ kondensatu do samego dołu. Jednak na styku poszczególnych rur wkład nie jest gazoszczelny. W niekorzystnych warunkach gazy spalinowe mogą z wkładu kominowego przedostawać się na stykach rur do komina murowanego. Gdy komin murowany jest izolowany, to gazy wypłyną górą do atmosfery. Jednak w przypadku braku izolacji od stropów może mieć miejsce następujące zjawisko: pod wpływem zmian temperatury komin wydłuża się i kurczy na całej swej długości. Jeśli w którymś ze stropów komin będzie przytrzymywany (brak oddylatowania papą), to zostanie rozerwany w spoinach poziomych. To oznacza rozszczelnienie komina murowanego. Gdy w kotle co spalany jest gaz lub olej opałowy, gazy spalinowe wychodzą wkładem kominowym ponad dach i nie dzieje się nic złego. (Wkład jest szczelny na skropliny, ale styki jego rur są nieszczelne na sama spaliny). Jeśli pod wpływem działania wiatru w pomieszczeniu powstanie podciśnienie, gazy spalinowe z komina mogą przedostawać się do pomieszczenia, a to oznacza zatrucie czadem. Wniosek jest prosty: trzeba mieć odpowiednią wiedzę, aby odważyć budować się bez projektu.


Rys. 2. Wkład kominowy nie jest gazoszczelny

Szczelność wkładu kominowego
Powyższy scenariusz może mieć miejsce w każdym nieoczekiwanym momencie, a skutki tego mogą być groźne dla użytkowników obiektu. Inwestor omawianego budynku uważa, że jeżeli komin murowany ma wkład z blachy kwasoodpornej, to jest gazoszczelny. Jest to nieporozumienie. Takiemu „Kowalskiemu” trzeba to wyjaśnić na przykładzie. Jak odprowadza się dym z piecyka stalowego lub żeliwnego, tzw. kozy lub cyganka? (Koza lub cyganek to piecyki wolnostojące w pomieszczeniu, mające przeważnie kształt walca). Dym z takiego piecyka odprowadzany był rurą blaszaną do komina murowanego (rys. 1). Gdy pomieszczenie jest wysokie i piecyk stoi w pewnym oddaleniu od ściany z kominem, konieczna jest rura dymowa składająca się metrowych odcinków i kolan. Rury wsuwa się jedna w drugą w ten sposób, że rura dolna wchodzi do środka rury górnej. Dzięki temu pod wpływem ciągu wytwarzanego w kominie dym jest bezpiecznie wysysany do komina murowanego i do atmosfery.

Inaczej jest z wkładem kominowym. Wkład także składa się z metrowych odcinków. Jednak te odcinki składa się w kolejności odwrotnej niż w przypadku omawianego piecyk na paliwo stałe.

Mamy zatem komin murowany z cegły ceramicznej i zainstalowany w nim wkład kominowy. Komin niescalony ze ścianą to bardzo elastyczna część budowli – kanał spalinowy z ewentualnym kanałem wentylacyjnym ma ścianki grubości ½ cegły. Komin tylko przylega do ściany zewnętrznej, ale nie jest z nią związany po murarsku, jak dookreśla norma kominowa. W przypadku przytrzymania takiego komina przez strop lub warstwę nadstropową (wylewkę betonową), płaszcz komina zostaje rozerwany, tj. rozszczelniony. Jak widać na rys. 2, kondensat spokojnie spływa na dół, natomiast gazy spalinowe mogą się wydostawać w przestrzeń kominową poza wkładem. Stąd czad przenika do pomieszczenia. W pomieszczeniu, do którego przedostają się gazy spalinowe, panuje ciśnienie niższe niż w kominie, zaś wiatr (o czym pisałem już w DACHACH) powoduje od strony nawietrznej wzrost ciśnienia, a od zawietrznej podciśnienie. I to jest powodem, że gazy spalinowe przenikają do pomieszczenia o niższym ciśnieniu. Są to sprawy, wydawałoby się, oczywiste, ale nie każdy zdaje sobie sprawę z tych zjawisk fizycznych.

Dekarz-blacharz wykonujący pokrycie dachu i obróbki kominowe nie powinien być obojętny na to, co dzieje się z kominem poniżej dachu! Być może uratuje komuś życie.

inż. Edmund Ratajczak
Expronad
Rysunki: Autor