Chudoba - wioska dekarska

Wieś tematyczna to dobry sposób na promocję miejscowości, rozwój turystyki i aktywizację lokalnej społeczności. Wybór motywu zwykle jest związany ze specyfiką i kulturą danej miejscowości. 

Co to jest wieś tematyczna?
Projekt Wioski tematyczne realizowany jest w ramach programu Obywatele dla Demokracji i dofinansowany z Funduszy EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) oraz z funduszy samorządowych. Celem programu jest wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w budowaniu sprawiedliwości społecznej, demokracji i zrównoważonego rozwoju. Wioski tematyczne w Polsce zaczęły powstawać od 1999 roku po tym, jak stały się one popularne w Unii Europejskiej a ich inicjatorami są obywatelskie, pozarządowe lub samorządowe podmioty. 

Grupa studyjna podczas warsztatów malowania dachówek

Obraz namalowany podczas warsztatów malowania dachówek – efekt przepiękny

Jednymi z pierwszych wiosek tematycznych były Wioska Hobbitów w Sierakowie Sławieńskim, Wioska Zdrowego Życia w Dąbrowie, Wioska Końca Świata w Iwięcinie, czy Wioska Labiryntów w Paprotach. 

O potencjale wiosek tematycznych świadczy przykład Parku Jurajskiego w niewielkim i nieznanym Bałtowie niedaleko Ostrowca Świętokrzyskiego, utworzonego przez lokalną społeczność w 2004 roku po tym, jak w okolicy odkryto skamieniałości dinozaurów. Bałtów odwiedza dziś rocznie kilkaset tysięcy osób.

Namalowane na dachówkach dyplomy, które są nagrodą podczas lokalnego turnieju piłkarskiego o złotą dachówkę

Wybrany motyw czy temat wsi prowadzi do jej ciekawego zagospodarowania i upiększenia okolicy i jest szansą na wzrost poprzez rozwój tak zwanej gospodarki przeżyć i edukacji. Pojawiają się ścieżki edukacyjne, gry terenowe, zabawy, zajęcia warsztatowe, wizyty w gospodarstwach oraz imprezy odnoszące się do tematyki wioski. 

Pomysł Chudoby
Chudoba została wioską dekarską w 2009 roku, a wszystko zaczęło się od powołania do życia w 2006 roku Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Dla Chudoby. Pojawił się pomysł na założenie organizacji pozarządowej, dzięki której można ubiegać się o środki finansowe na rozwój miejscowości – wspomina Piotr Kisiel, prezes Stowarzyszenia. Potrzeb było wiele: infrastrukturalne, społeczne, kulturalne czy edukacyjne. 

Pokrycia dachowe – dekarska ścieżka edukacyjna w Chudobie

Edward Bartyla i Piotr Kisiel (po prawej) w towarzystwie Klaudii i Kasi Chwołka, które śpiewały w koncercie biesiadnym towarzyszącym V Regionalnym Zawodom Dekarskim

Przełomowy moment nastąpił trzy lata później, gdy Stowarzyszenie wzięło udział w wyjeździe studyjnym dotyczącym zakładania i prowadzenia wsi tematycznej. Mentorem podczas tej wizyty był propagator wsi tematycznych w Polsce – prof. Wacław Idziak, który został pomysłodawcą dekarstwa jako motywu przewodniego Chudoby. Pan Profesor zaraził mnie tą koncepcją, zauważyłem w niej dużą szansę dla naszej wsi – dodaje Piotr Kisiel, który zaprosił profesora do Chudoby na cykl spotkań i dyskusji z mieszkańcami. 

Dach jako motyw
W Chudobie mówią, że u nich prawie w każdym domu mieszka ktoś, kto ma coś wspólnego z dekarstwem – albo był albo jest dekarzem, albo pomocnikiem, albo sprzedaje dachy, albo się uczy tego fachu. Dlatego wybór motywu przewodniego był oczywisty, chociaż to dopiero prof. Idziak uświadomił mieszkańcom, jak wielki jest to potencjał. 

W tym roku podczas sierpniowych Zawodów było upalnie

Regionalne Zawody Dekarzy w Chudobie – wszyscy zawodnicy otrzymują taki sam zestaw materiałów i narzędzi

Ważną rolę odegrała przy tym duża już sława lokalnych firm dekarskich. Firma Pana Bartyli, która od dawna rozsławia Chudobę w całym kraju a nawet w Europie, także była czynnikiem, który przemawiał za wyborem tego tematu. Dodatkowo bardzo zależało nam na przywróceniu popularności zawodu dekarza wśród młodego pokolenia, uświadomienie społeczeństwa, jak pożyteczna i ważna jest to profesja – wspomina Klaudia Schudy, sołtyska Chudoby oraz członkini zarządu Stowarzyszenia. 

Dekarz z Chudoby to brzmi dumnie
Dzięki wsi tematycznej sołectwo wypromowało swoich lokalnych przedsiębiorców, wykonywanie zawodu dekarza nabrało prestiżu, mieszkańcy zainteresowali się przedsiębiorczością, zmniejszyło się bezrobocie i emigracja na Zachód, która była problemem w latach 80-tych. Z pokolenia obecnych 40- czy 50-latków wyjechało wtedy bardzo dużo osób. Z mojej 15-osobowej klasy w Chudobie została zaledwie jedna osoba. Tego pokolenia bardzo u nas brakuje – tłumaczy Beata Kaliciak, zastępca prezesa Stowarzyszenia.

Zawody to też okazja do pokazania regionalnych produktów

Mieszkańcy są dumni, ponieważ dekarz z Chudoby oznacza najwyższą jakość pracy. Władze miejscowości i Stowarzyszenia współpracują z pobliską szkołą zawodową w Oleśnie, w której dużą popularnością cieszy się klasa o profilu dekarskim. Uczniowie dopytują o możliwość realizacji praktyk zawodowych u miejscowych mistrzów. Usłyszałem kiedyś od dyrekcji szkoły dużo dobrych słów za to, jak podnosimy rangę tego zawodu – wspomina Piotr Kisiel.

Elementy składowe
Pierwszym działaniem była realizacja dekarskiej ścieżki edukacyjnej, która została dofinansowana z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Był to pierwszy duży projekt realizowany przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Dla Chudoby, który okazał się sukcesem. 
Później powstały witacze przy wjeździe do miejscowości, zbudowano kolejną ścieżkę edukacyjną pokazującą różne rodzaje więźb dachowych, pojawił się dekarski quest (gra terenowa), strona internetowa wsi oraz wiele innych elementów budujących ofertę wsi tematycznej. 

Zawodom w Chudobie towarzyszą różne konkursy – np. konkurs wbijania gwoździ

Dziś do Chudoby przyjeżdżają osoby z całego kraju, aby dowiedzieć się, czy warto założyć wieś z motywem przewodnim. Chudoba jest także celem wycieczek ze szkół zawodowych z całej Polski, podczas których młodzi ludzie mogą poznać największe firmy dekarskie w miejscowości. 

Zawody
Najważniejszym wydarzeniem organizowanym w Chudobie są jedyne w Polsce Regionalne Zawody Dekarskie. W sierpniu tego roku odbyła się już ich piąta edycja. Ekipy dekarskie muszą w określonym czasie wykonać wskazany typ dachu. Pisaliśmy o nich w wydaniu 8/2018 Dachów. Zawody to duże wyzwanie dla organizatorów. To wiele godzin pracy społecznej i duże nakłady finansowe. Jednak sponsorzy chętnie je wspierają. 

Konkurs rzeźbienia piłą – coś dla twardzieli z duszą artysty

Z roku na rok prestiż zawodów jest coraz wyższy, a od niedawna zawodami interesuje się także Państwowa Inspekcja Pracy, która objęła je swoim patronatem. W tym roku jej przedstawiciel zasiadł w składzie jury. Patronem wydarzenia jest także Cech Rzemiosł Różnych z Olesna, który zachęca młodzież, aby kształciła się w kierunkach zawodowych.

Nagrody i działania 
Za swoją działalność na rzecz rozwoju wsi, także pod względem dekarskim, Stowarzyszenie z Chudoby otrzymało wiele nagród: np. nagrodę Jakość Doliny Stobrawy w 2012 r. oraz nagrodę starosty kluczborskiego Kluczborski Plaster Miodu (za promocję powiatu w 2017 r.). Mieszkańcy bardzo się nimi cieszą i jest to dla nich motywacja do dalszego działania. Niedawno w miejscowości otwarto restaurację, planowana jest również rozbudowa bazy noclegowej. Każdy gość jest mile widziany. Program indywidualnie dostosowuje się do zainteresowań turystów – można skupić się na obszarze dekarskim, można także dodać do tego atrakcje historyczne i krajoznawcze.

Można też pomagać chorym – mobilna stacja krwiodawstwa w Chudobie podczas Zawodów w 2018 r.

Przepis na sukces
Jaki jest przepis na sukces wioski dekarskiej – tak dobrze i zgodnie funkcjonującej? Konkretny podział zadań i silna współpraca między lokalnymi organizacjami. Wszyscy mamy ten sam cel, aby wieś się rozwijała, ponieważ wtedy nam wszystkim będzie się żyło lepiej. Ten wspólny cel nas umacnia i dodaje energii – tłumaczy Klaudia Schudy. 

Bardzo istotne jest też to, że w Chudobie wszyscy znają się od pokoleń, nie ma żadnych podziałów, wszyscy są ze sobą zintegrowani i każdy tak samo czuje się odpowiedzialny za swoją małą ojczyznę. A jeśli pojawią się konflikty, to szybko są rozwiązywane w imię wspólnego dobra. Piotr Kisiel dodatkowo tłumaczy – W momencie zakładania Stowarzyszenia dotarliśmy do każdego domu z deklaracją przystąpienia do tej organizacji. Zachęcaliśmy, aby z każdej rodziny jedna osoba zapisała się do tej organizacji, dzięki temu mieszkańcy czują, że jest to ich stowarzyszenie, mają na nie wpływ i każdy może współdecydować o jego rozwoju i działaniach. 

Upragnione trofea czekają na uczestników V Regionalnych Zawodów Dekarzy – puchary i dyplomy w formie malowanych dachówek z godłem dekarskim

Przyszłość
Dzięki pomysłowi na wioskę dekarską młodzi ludzie nie opuszczają już Chudoby, żeby szukać pracy w innym kraju. Pojawiają się też nowi mieszkańcy, pełni pomysłów, chętni do działania i taki kapitał ludzki jest dla wsi bardzo ważny. Co roku w Chudobie budowane są dwa – trzy nowe domy. Wkrótce zostanie zaktualizowany plan rozwoju miejscowości. Ten na lata 2009–2019 został już w 100% zrealizowany. Tematy na przyszłe dziesięciolecie to mocniejszy rozwój lokalnej przedsiębiorczości i promocja Chudoby jako miejsca do zamieszkania. 

Przy okazji warto wspomnieć, że Stowarzyszenie Dla Chudoby uzyskało również status organizacji pożytku publicznego, dzięki czemu wszyscy zainteresowani mogą przekazać na rzecz organizacji 1% należnego podatku dochodowego.

Źródło: Dachy, nr 12 (228) 2018